Tản mạn về chữ ‘Lòng ‘
Nhân việc Thầy Hoàng Công chào buổi sáng với một khái niệm mới ngộ nghĩnh không xưa và chưa cũ bao giờ: “Văn Hoá Phân”.
Khi nói đến Hà Nội, người ta hay hình dung về một văn hoá Tràng An- thanh lịch nên thơ với 36 phố phường, với bốn mùa Xuân – Hạ – Thu – Thu – Đông thay đổi rõ ràng. Đây là cảm hứng sáng tác nghệ thuật cho bao thế hệ văn nghệ sĩ làm nên những bài hát, những áng thơ, những bức ảnh, những tác phẩm để đời trong dòng chảy văn hoá Việt Nam qua các thời kỳ.
Có một điều người ta ít để ý! Một đặc trưng Hà Nội những thập niên 80 trở về trước đó là: Những làng nghề truyền thống nổi tiếng tập trung ở các huyện xã ngoại thành và xung quanh các tỉnh ráp ranh Hà Nội ( Hà Tây, Vĩnh Phú, Bắc Ninh). Ai ở Hà Nội Những thập niên đó mà không biết đến làng Bún Phú Đô (một làng thuộc xã Mễ Trì), Làng cơ khí Rùa-Rạo ( Văn Điển-Thường Tín), Làng Gỗ Đồng Kỵ (Đông Anh)…
Có một ngôi Làng nghề khá đặc biệt thuộc huyện Từ Liêm mà hôm nay Thầy Công nhắc đến, đó chính là là Làng Cổ Nhuế.
Xưa, người dân Cổ Nhuế sống bởi nghề đi thu gom Phân Bắc từ các nhà vệ sinh công cộng của các khu tập thể nhan nhản khắp Hà Nội thời đó. Các nhóm thanh niên nam nữ dời làng từ sáng sớm tinh mơ, khi người dân các khu tập thể còn chưa dậy tập thể dục. Chỉ với cây cuốc cái xẻng cột trên mỗi cái xe đạp. Họ đào bới múc phân cho vào hai cái sọt quàng sau xe. 5 giờ sáng là lúc người dân dậy tập thể dục cũng là lúc công việc lấy phân cũng xong. Những chàng trai-cô gái mới mười chín đôi mươi còn trẻ măng, khuôn mặt phấn chấn đầy năng lượng, kéo nhau chạy đua lên chợ-về làng.
Tuổi thanh niên phơi phới niềm vui vì thành quả tốt một ngày lao động; Họ dàn hàng ngang trên đường, miệng huýt sáo vang lừng và cùng nhau gò lưng đua xe. Hậu quả của những cú phóng xe ngoằn nghoèo là những vệt phân, nước tiểu văng tung toé trên đường theo vệt xe chạy, bốc mùi hôi thối cả một quãng đường nơi họ đi qua. Kể cũng lạ! Ngày ấy, người dân Hà Nội chả thấy ai thắc mắc hay khó chịu vì điều đó cả!
Có hình ảnh tương phản ít người biết và cũng chưa thấy xuất hiện trong các tác phẩm nghệ thuật về Hà Nội. Đó là: Hành trình đi về Làng Cổ Nhuế ngắn nhất là phải đi ngang qua chùa Quán Thánh (ngay gần Lăng Bác bây giờ), nơi giao tiếp của hai con đường làm nên vẻ đẹp Hà Nội xưa-nay.
Con đường Thanh Niên chẻ đôi Hồ Tây mùa Thu thật đẹp. Hồi đó cảnh quan chưa bị phá vỡ như bây giờ. Từ đầu đường Quan Thánh cho tới cuối dốc Thanh Niên phủ đầy lá vàng, những cây bàng lá đỏ. Một vài cụ già thơ thẩn, vài tay câu cá trộm cùng các cặp tình nhân tay trong tay thong thả dạo bước, mùi cốm non từ những gánh cốm dạo thơm thoang thoảng, càng làm bức tranh Hà Nội Thu thêm trầm mặc mê hoặc. Quán gió Hồ Tây nổi tiếng với món bánh tôm, không đông như bây giờ vì thời ấy cả nước đều nghèo lắm! Ngồi quán gió mà ngắm màn sương chiều mờ ảo trong khung cảnh tĩnh mịch của Hồ Tây thật tuyệt vời, không nơi nào ở Việt Nam sánh được.
Không gian tĩnh mịch nên thơ đó chợt bị phá tan bởi tiếng la hét reo hò cổ vũ cho đoàn đua của những chiếc xe đạp chở hai sọt phân lao lướt qua như tên bắn, để lại sau lưng những vệt nước, những mùi vị đặc trưng của dân Cổ Nhuế. Cũng chả thấy văn nghệ sĩ nào bắt được những khoảnh khắc đặc biệt ấy.
Nhân chủ đề ngày mà Thầy Hoàng Công đưa ra “ PHÂN BÓN VÀ TẤM LÒNG”.
Có một câu chuyện thật một trăm phần trăm. Chợ Đồng Xuân-một ngôi chợ nổi tiếng của Hà Nội xưa & nay. Ngôi chợ gắn liền với nhiều biến cố lịch sử của dân tộc.
Số là thời đó, một góc khu chợ được dành cho việc giao dịch buôn bán phân. Những chiếc xe đạp thồ phân của thanh niên làng Cổ Nhuế được chống dựng dàn hàng ngang mặt đường. Dĩ nhiên, mỗi chàng trai cô gái làng đều có những cách quảng cáo hàng hoá của mình sao cho hấp dẫn bắt mắt. Một bác nông dân lững thững ghé lại xe của một cô gái. Sau khi kiểm tra kỹ lưỡng chất lượng. Bác nông dân phán:
Hàng của cô là hàng dởm! Dưới đáy sọt cô trộn thêm đất sét rồi!!!
Cô gái: không nói gì, sắn cao tay áo thọc một cái tận đáy sọt bốc lên một nắm (phưn) bóp nhoét ra. Hàng vầy mà bác kêu dởm à?…!!!
Một câu chuyện thực tế cười ra nước mắt những tháng năm đó.
Ngày nay, làng Cổ Nhuế xưa đã thành phường, thành Quận. Câu khẩu hiệu ‘Thanh niên Cổ Nhuế Ta thề! – Chưa đầy hai sọt chưa về quê hương’ giờ đã chui vào dĩ vãng. Các em, các cháu thanh niên đang sinh sống tại Cổ Nhuế nay không còn ai biết tới câu thơ cổ động nổi tiếng này.
Quay lại chủ đề “ Văn Hoá Phưn Thế Kỷ 21”, tôi dùng chữ ‘Phưn’ thay cho chữ ‘phân’ để các bạn có thể ăn sáng được ngon lành.
Đồng ý với thầy Công.
- Dù Tây hay Ta có khác nhau về định nghĩa ngôn từ, hay khác nhau về văn hoá thể hiện… Nhưng đều thống nhất: Dinh dưỡng cây trồng được cung cấp chủ yếu từ ‘Phưn’.
- Theo dòng phát triển của lịch sử. Số phận ‘Phưn’ (Bắc, chuồng, xanh) có thể được nhìn nhận sai đúng qua từng thời kỳ. Nhưng theo theo quy luật phát triển tự nhiên, ngày nay nó lại được trả lại đúng vị trí vốn nó phải được ghi nhận trong lịch sử phát triển nhân loại.
Và câu thơ nhằm tôn vinh ghi nhận đóng góp cho ngành nông nghiệp Việt Nam của một vị Đại Tướng huyền thoại quân đội nhân dân Việt Nam hoàn toàn rất đúng và xứng đáng.
“Hoan hô đại tướng Nguyễn Chí Thanh
Anh về phân Bắc phân Xanh đầy đồng”
Thầy Hoàng Sơn Công đưa ra một ví dụ thực tế về cơ chế vận hành của ‘Cỗ Lòng’, đây chính là cơ sở để xây dựng nguyên lý “Phỏng Sinh Học” với những ứng dụng rộng rãi trong đời sống hiện đại.
‘Tấm Lòng’ trong câu ca của Trịnh Công Sơn, lại là một khái niệm khác về chữ ‘ Lòng’.
Cỗ Lòng – Tấm Lòng: Đồng ý với Thầy! Giống nhau bởi chữ ‘ Lòng’. Khác nhau về ý nghĩa! Nhưng liên quan gắn bó chặt chẽ với nhau.
Hiểu về cách vận hành ‘Cỗ Lòng’ để hiểu nguyên lý cơ bản của nông nghiệp vi sinh. Nhưng phổ cập, phát triển, ứng dụng… lại cần những những ‘Tấm Lòng’.
‘Cỗ Lòng’ – ‘ Tấm Lòng’ luôn nên đồng hành song song. Đó chính là sự ‘Tử Tế’ hay là: Sự chia sẻ! Cho đi & Nhận lại. Vốn là những điều còn thiếu trong thời đại ngày nay.
Cảm xúc tản mạn xung quanh chủ đề của thầy Công đưa ra cũng đã dài. Chỉ là suy nghĩ của một cá nhân mới yêu nông nghiệp, mong các anh em không chê cười và coi nó như một xúc tác nho nhỏ cho cuộc sống thêm thi vị!
Xin chào & cám ơn các bạn đã cố gắng đọc bài viết dài!
Trân trọng!
Nguồn: Liên Minh Nông Nghiệp Tử Tế
Tác giả: Lê Tuấn Anh
Ngày đăng: 25/8/2020